We współczesnym świecie bardzo dużo podróżujemy. Zwiedzamy najodleglejsze zakątki świata, migrujemy zarobkowo, handlujemy z zagranicznymi przedsiębiorstwami. Jedna firma ma oddziały na całym świecie, dzięki czemu dociera do szerszego grona odbiorców. Biura turystyczne prześcigają się w ofertach, co rusz dodając nowe destynacje. Aby w pełni korzystać z możliwości jakie daje współczesny świat, musimy potrafić się komunikować.

Nauka języków to obecnie konieczność. Bez wiedzy językowej nie da się rozwijać na arenie międzynarodowej, utrudnione jest również podróżowanie. Język niemiecki jest chętnie wybieranym językiem do nauki. Czy sprawia kłopoty podczas nauki? Czy często zdarzają się błędy spowodowane interferencją języka polskiego w nauce języka niemieckiego? Zapewne, początkujący uczniowie napotykają szereg trudności. Jednak niczego nie można się nauczyć bez motywacji i bez choć odrobiny wysiłku.

Interferencja – czym jest w nauce języka niemieckiego?

Interferencja, zwana też transferem językowym, to wpływ pierwszego języka na produkcję i odbiór drugiego języka. Transfer dotyczy różnych aspektów języka, takich jak gramatyka, słownictwo, wymowa, pisownia, znaczenie (semantyka) itd. Transfer językowy jest najczęściej omawiany w kontekście metodyki nauczania języka angielskiego, ale wystąpić może w każdej sytuacji, kiedy uczący się języka drugiego nie posiada kompetencji użytkownika rodzimego w tym języku. W języku niemieckim równie często zdarzają się błędy spowodowane interferencją języka polskiego w nauce języka niemieckiego.

Wyróżnia się dwa typy interferencji: pozytywną i negatywna. Pozytywna interferencja ma miejsce wówczas, gdy między elementami języka polskiego nie ma różnic w języku niemieckim podczas tłumaczenia. Można wtedy niejako przekopiować daną formę z języka polskiego na niemiecki, a otrzyma się całkowicie poprawny, bezbłędny i spójny przekaz.

Niestety częściej spotkać się można ze zjawiskiem negatywnej interferencji. Usilne przenoszenie struktur gramatycznych czy innych językowych reguł z polskiego na język niemiecki, skutkuje błędnym i niezrozumiałym przekładem. Często wręcz bezsensownym i mijającym się z celem. Interferencje świetnie obrazuje używanie marnej jakości translatorów internetowych, które w sposób dosłowny tłumaczą z polskiego na niemiecki. Sztuczna inteligencja nie potrafi przekazać prawidłowego przekładu. Szczególnie przy tłumaczeniu idiomów czy bardzo rozbudowanych zdań, nie radzi sobie wystarczająco dobrze, aby można uznać przekład za choćby wystarczająco zrozumiały.

Interferencje dzieli się także na: świadomą i nieświadomą. Świadoma interferencja ujawnia się, gdy mało doświadczeni tłumacze próbują przetłumaczyć treść z polskiego na niemiecki, ale zapomnieli lub nie do końca wiedzą jak ugryźć dane tłumaczenie lub jego fragment. Opierają się wtedy świadomie na języku polskim licząc, że uzyskany przekład okaże się wystarczający, aby uznać go za dobry.

Początkujący uczniowie, nieświadomie tworzą kalkę językową. Taka nieświadoma interferencja spowodowana jest słabą znajomością języka niemieckiego, która nie pozwala na wysokiej jakości tłumaczenie.

Ciekawym zjawiskiem interferencyjnym jest nauka kilku języków. Częściej interferencja zachodzi przy tłumaczeniach pomiędzy dwoma językami obcymi niż pomiędzy polskim a jednym językiem obcym. Obrazując, prawdopodobieństwo interferencji zwiększa się, gdy polskojęzyczny tłumacz, tworzy przekład z języka angielskiego na język niemiecki. Mniejsza szansa na to zjawisko zachodzi przy tłumaczeniu bezpośrednio z języka ojczystego na niemiecki.

Aby niwelować negatywne skutki błędów spowodowanych interferencją języka polskiego w nauce języka niemieckiego, trzeba być świadomym, że każdy język rządzi się swoimi prawami. Zasady, reguły i wyjątki – niemiecki ma inne niż ojczysty polski.

Poznaj: Odmiany języka angielskiego

Gdzie najczęściej spotykane są błędy interferencyjne języka polskiego w nauce języka niemieckiego?

Jak w przypadku nauki każdego języka obcego, tak i w nauce języka niemieckiego, zdarzają się błędy. Nie można się poddawać, a popełnianie błędów traktować jako proces poznawczy niemieckiego. Błędy spowodowane interferencją języka polskiego w nauce języka niemieckiego najczęściej występują jako:

• błędy gramatyczne
• błędy leksykalne
• błędy ortograficzne

Obszar występowania błędów jest różny u różnych uczniów czy tłumaczy. Jedni przyswajają gramatykę szybko i z łatwością, ale ortografia daje się we znaki. Kolejni odwrotnie, ale raczej prędzej czy później każdemu się zdarzy błąd interferencyjny. Szczególnie przy tłumaczeniach specjalistycznych, które charakteryzują się specyficzną terminologią i niecodzienną konstrukcją zdań.

Sprawdź, co lepsze: Tłumacz freelancer czy biuro tłumaczeń?

Błędy gramatyczne spowodowane interferencją języka polskiego w nauce języka niemieckiego

Język polski jest odmienny od języka niemieckiego pod względem gramatycznym. Osoby uczące się niemieckiego, najczęściej popełniają błędy w zakresie przedimka i rodzajnika, odmiany czasowników, szyku wyrazów w zdaniu oraz przeczeniach.

Dlatego często używa się rodzajników w niemieckim, kopiując ich rodzaj z języka polskiego. Przykładowo: słowo książka w języku polskim jest rodzaju żeńskiego. Interferencja spowoduje, że po niemiecku błędnie można zapisać die Buch. „Die” to właśnie rodzajnik żeński. A prawidłowy zapis to das Buch. „Książka” w języku niemieckim jest rodzaju nijakiego.

Błędy leksykalne spowodowane interferencją języka polskiego w nauce języka niemieckiego

Błędy leksykalne najczęściej pojawiają się, gdy tłumaczeniom poddawane są podobnie brzmiące wyrazy. Coś co pozornie wydaje się znajome, bo brzmi prawie tak samo w języku ojczystym oraz nienieckim, nierzadko powoduje interferencje. Der Golf to nie rodzaj swetra lub model samochodu. Der golf znaczy zatoka. Jak widać, nie można ulegać ułudzie, że homonimy zawsze oznaczają to samo w języku niemieckim, co w języku polskim.

Błędy ortograficzne spowodowane interferencją języka polskiego w nauce języka niemieckiego

Błędy ortograficzne również mają swoje podłoże w interferencji. Wpływa ma podobieństwo w zapisie w języku polski i języku niemieckim. Najczęściej występuje tu interferencja nieświadoma, gdy umysł automatycznie przekłada i wynikiem jest skopiowana, najlepiej znana mózgowi treść. Jako przykład może posłużyć „fartuch roboczy”. W języku polskim występuje także jako kitel. Język niemiecki korzysta ze sformułowania der Kittel. Różnica tkwi w podwójnym „t”. Zapewne, wiele osób może ulec pokusie o polski zapis i pominąć jedną literę podczas tłumaczenia.

Ciekawy artykuł: Zanikające języki na świecie

Skąd się biorą błędy spowodowane interferencją języka polskiego w nauce języka niemieckiego?

Interferencje często występują wtedy, gdy wyraz brzmi podobnie lub podobnie się go zapisuje, tak w języku polskim jak i niemieckim. Wtedy automatyczność funkcjonowania mózgu zwycięża i w tłumaczenie wkrada się błąd. Jeśli nie tylko zapis jest podobny, ale znaczenie słowa jest takie samo lub jego funkcja, przekład może być zrozumiały w mniejszym lub większym stopniu. W przypadku, gdy zapis jest podobny lub taki sam, ale znaczenie jest zupełnie inne, tłumaczenie traci swój sens.

Błędy spowodowane interferencją języka polskiego w nauce języka niemieckiego widoczne są w pisowni. Charakterystyczny zapis liczebników niemieckich prowadzi do błędnego zapisu. W języku polskim, liczebniki notuje się z przerwami (spacjami), np.: cztery tysiące dwieście osiemdziesiąt siedem. W języku niemieckim otrzymujemy: viertausendzweihundertsiebenundachtzig. Transfer językowy z polskiego na niemiecki, w tym przykładzie absolutnie nie sprawdzi się. Dodatkowo, kolejność w zapisie liczebników, jest zupełnie inna. W języku polskim kolejność działa na zasadzie chronologicznej (tysiące, setki, dziesiątki, jedności), w języku niemieckim (ilość tysięcy, ilość setek, jedności, dziesiątki).

Glottodydaktyka, czyli nauka zajmująca się badaniem procesu nauczania i uczenia się języków obcych, wskazuje, że błędy spowodowane interferencja języka polskiego w nauce języka niemieckiego mogą mieć swoje źródło w przeszłości. Ściślej mówiąc, w języku polskim istnieje gwara śląska, która rozwijała się na przestrzeni lat. Na jej brzmienie miała interakcja z językiem niemieckim. Górny Śląsk, w swej historii, nie raz był terytorium niemieckim. Takie korelacje z językiem niemieckim, ukształtowały gwarę śląską. Obecnie, gdy osoba posługująca się tym dialektem, rozpoczyna naukę niemieckiego, dopuszcza się interferencji języka polskiego. Podobne brzmienie gwary i niemiecczyzny, zapożyczenia i pokrewność powodują błędy spowodowane interferencją języka polskiego w nauce języka niemieckiego.

Błędów nie da się wykluczyć całkowicie, ale ciągłe zagłębianie tajników języka niemieckiego, świadomość interferencji oraz motywacja to podwaliny skutecznej nauki i opanowania niemiecczyzny.

Warto przeczytać: Jak zostać tłumaczem literackim?